بیانات مقام معظم رهبری
به برکت ماه رمضان، براى مسلمان فرصتى پیش مىآید که باید از آن در جهت تقویت حیات معنوی و نشاط مادّىِ خود استفاده کند. یکى از درسهاى بزرگ ماه رمضان که در خلال دعا و روزه و تلاوت قرآن در این ماه باید آن را فرا بگیریم و استفاده کنیم، این است که با چشیدن گرسنگى و تشنگى، به فکر گرسنگان و محرومان و فقرا بیفتیم.
بزرگترین درس ماه رمضان، خودسازى است. اوّلین و مهمترین قدمِ خودسازى هم این است که انسان به خود و به اخلاق و رفتار خود با نظر انتقادى نگاه کند؛ عیوب خود را با روشنى و دقّت ببیند و سعى در برطرف کردن آنها داشته باشد.
ماه رمضان در هر سال، قطعهاى از بهشت است که خدا در جهنّم سوزان دنیاى مادّى ما آن را وارد مىکند و به ما فرصت مىدهد که خودمان را بر سر این سفره الهى در این ماه، وارد بهشت کنیم.
روزه، نعمت بزرگى است. شکم خالى است و مبارزه با نفس، تا حدودى در اثناى روز، از جهات مختلف وجود دارد: هرچه را دوست دارید، نمىخورید و نمىآشامید و بسیارى از مشتهیات نفسانى را براى خودتان به مدت چند ساعت ممنوع مىکنید. این، یک مبارزه با نفس است؛ مبارزه با هواست، و مبارزه با هوا، در رأس تمام کارهاى نیک و خودسازیها قرار دارد.
بشر ـ که در میان انواع عوامل و موجبات غفلت از خدا و از راه او محاصره شده و انگیزههای گوناگون، او را بهسمت پایین و تنزل و سقوط میکشاند ـ فرصتی پیدا کند که در آن بتواند روح را ـ که روح انسان و باطن بشر، به عروج و اعتلا تمایل دارد ـ به سمت عروج و اعتلا سوق دهد و به خدا تقرب جوید و به اخلاق الهی، تخلق پیدا کند. ماه رمضان، چنین فرصتی است.
صوم النّفس امساک الحواس الخمس عن سائر المأثم» (غررالحکم: ح 5889). از امیرالمؤمنین علیه الصّلاة و السّلام نقل شده است که روزه نفس، غیر از روزه جسم و روزه شکم است. روزه نفس انسان این است که همه حواس پنجگانه او از گناهان امساک کنند. «و خلوّ القلب من جمیع اسباب الشّر»؛ دل از همه موجبات و اسباب شرّ و فساد خالى شود. با خداى متعال و با بندگان خدا، دل را صاف و بىغلّ و غش کنیم.
در بنای زندگی معنوی انسانها در هر زمان، همچنانکه نماز لازم است و این نماز، رابطهی معنوی میان انسان و خداست، و همچنان که زکات لازم است و این نکات، تزکیهی مالی انسان میباشد، روزه هم واجب و ضروری است و این یکی از پایههای اصلی تکامل انسان و تعالی معنوی اوست; والا در طول زمان و با تغییر ادیان مختلف، این خط، ثابت و مستمر نمیماند.
"لعلکم تتقون". یعنی این روزه، پلکانی به سمت تقوا و وسیلهیی برای تأمین آن در وجود و دل و جان شماست نقطهی مقابل تقوا، غفلت و بیتوجهی و حرکت بدون بصیرت است.
دکتر عکرمه صبری امام و خطیب مسجدالاقصی :
روزه منجر به تهذیب و تزکیه نفس می شود، از سوی دیگر ماه رمضان ماه صبر و ماه آموزش اراده به روزه داران است. این ماه منجر به بهبود روابط انسانی میان مردم می شود، طی این ماه روزه داران از ارتکاب خطا و گناه برحذر هستند.
حجت الاسلام علیرضا اعرافی رئیس مرکز جهانی علوم اسلامی:
روزه در حقیقت قلب مجموعه ای از آموزه های دینی به شمار می رود، روزه تنها به معنای عدم خوردن و آشامیدن در مدت زمانی مشخص نیست، بلکه این عمل انسانی با مجموعه ای دیگر از آموزه های اخلاقی و اجتماعی گره خورده که مجموعه ای معنوی و روحانی را ایجاد می کند.
حامد مهیری استاد دانشگاه قاهره :
روزه روح و نفس را پاک و تزکیه می کند، در روزه گرفتن فواید بسیار زیاد جسمی و روحی نهفته است، چرا که روزه داری ارزشهای اخلاقی را مرتفع کرده، طاعت و عبادت را لذت بخش می کند و منجر به عروج نفس می شود، چرا که به خاطر فضیلتهای این ماه مسلمانان سعی دارند نسبت به ماههای دیگر خیر و نیکی بیشتری داشته باشند .